بررسی نوسانات فشار زیاد جنب حاره در تغییر فصل ایران

موضوع رساله، مطالعه نوسانات فشار زیاد جنب حاره در تغییر فصل ایران به طریقه سینوپتیکی از 20-80 درجه طول شرقی و 10 تا 50 درجه عرض شمالی مورد بررسی قرار گرفته مشتمل بر 5 بخش که در بخش نخست خصوصیات کمی و کیفی دو مولفه فشار زیاد جنب حاره و ورتکس قطبی ارائه و در بخش دوم بررسیها به صورت نرمال در سه تراز 100 و 500 و 1000 تجزیه و تحلیل و سپس با بارندگی های 41 ایستگاه غرب و شمال غرب و مرکز و شرق مطابقت داده شده که با استناد به عکسهای ماهواره ای و نقشه های موردی وضعیت فشار زیاد جنب حاره و ارتباط آن با سیستمهای عرضهای میانی و جریانات مانسون هند و تجزیه و تحلیل گردید. قسمت سوم بررسیهای 15 ساله 2 ماه سپتامبر و اکتبر از سالهای 1971-1985 مورد مطالعه واقع و با بارندگی های ایستگاههای فوق انطباق داده شده است که در مورد بارندگی ها از ماه نوامبر جهت همبستگی ها استفاده گردیده . منابع مورد استفاده در این بخش نقشه های روزانه و ماهانه و ده روزه شوروی و آمارهای بارندگی سازمان هواشناسی کشور و عکسهای ماهواره ای موردی بوده و در نهایت با استناد به نوسانات دو مولفه مهم گردش عمومی جو از روش همبستگی و میانگین های روان سه ساله و 5 ساله استفاده نموده پس از محاسبه شدت و گسترش مولفه های فوق به نتایج مشروحه ذیل و تهیه الگو مبادرت گردیده است . ایران در اطراف مناطق جنب حاره قرار دارد بنابراین تحت تاثیر فشار زیاد جنب حاره یا sthp واقع بجز باریکه ای از شمال آن بقیه جزو مناطق خشک دنیا محسوب می شود. نوسانات فشار فوق تابعی از تغییرات زاویه خورشید و در نهایت بیلان انرژی است . اقلیم منطقه جنب حاره به سه قسمت تقسیم می شود. الف - نواحی شمالی آن بارندگی زمستانه و ب - نواحی جنوبی آن دارای بارندگی تابستانه و ج - نواحی مرکزی عملا" دارای بارندگی ناچیز است . هر چه از حاشیه های شمالی این سیستم به عرضهای بالاتر برویم تحت تاثیر جریانات عرضهای میانی و کمتر تحت تاثیر نوسانات فشار فوق قرار گرفته و هر قدر از حاشیه های جنوبی به سوی استوا نزدیک شویم تحت تاثیر itcz بوده و کمتر در معرض نوسانات sthp خواهیم بود. ایران در محدوده ضلع شمالی فشار زیاد فوق است لذا دارای بارندگی زمستانه می باشد. نوسانات sthp با حرکات ورتکس قطبی همراه است . حرکت ورتکس قطبی که تابعی از حرکت خورشید است . نقصان انرژی مواجه و بر خلاف فشار فوق که بعضا" حال صعودی دارد نزولی است . ضلع شرقی فشار زیاد جنب حاره بر خلاف ضلع غربی به لیل دینامیکی نزولی است . معرف فشار زیاد جنب حاره پر بند 584 در تراز 500 بر روی ایران و معرف ورتکس قطبی پربند 564 و 568 برای اکتبر و سپتامبر می باشد. چون هدف ارائه الگویی جهت پیش بینی های طولانی مدت بیش از 15 روز جهت آغاز بارندگی و تغییر فصل در ایران است الگوهایی با شرایط زیر پیشنهاد گردید. سالهای 1974 برای ماه سپتامبر و اکتبر 1982 به عنوان دو مدل پرباران با کمترین گسترش و حداقل سطح و شبکه زیر منحنی و بیشترین حد (ورتکس قطبی) و بارندگی، و نابهنجاری های منفی در دو تراز 500 و 1000 سپتامبر 1979 و اکتبر 1973 (گر چه سالهای مشابه دیگری نیز وجود داشت) با بیشترین گسترش (عرضهای 42) و حداکثر سطح و شبکه زیر منحنی و کمترین گسترش ورتکس قطبی و عقب نشینی آن به عرضهای بالاتر و حداقل بارندگی با توجه به نابهنجاریهای مثبت در دو تراز 500 و 1000 با مشخصات ویژه مدلهای کم باران بوده اند. که با ارائه این مدلها امر پیش بینی برای مدت زمان قابل توجه ممکن و مساعدتهای شایان توجهی در امور مختلف داشته اند.